فیلم‌های ایرانی و عشق‌های نامتعارف

عشق نامتعارف میان حسین و زیبا در فیلم «نیمه شب اتفاق افتاد» بیشتر از همه چیز یادمان انداخت که تعداد عشق های نامتعارف و عجیب در سینمای ایران کم نبوده؛ از عشق یک ساواکی به یک مبارز گرفته تا یک فرد به یک مانکن. از بین این عشق‌های نامتعارف، سوژه‌هایی که در آنها عاشق، چندین و چند سال از معشوق کوچک‌تر یا بزرگ‌تر بوده، تقریبا بیشترین فراوانی را دارد.

در اینجا هشت فیلم مهم را که در آنها عشق نامتعارف حرف اصلی را می‌زند، مرور کرده‌ایم. گرچه اگر بنا به صحبت درباره عشق نامتعارف باشد، طبیعتا «سوته دلان» علی حاتمی حرف اول را می‌زند، منتها سعی کردیم در این تقسیم بندی فقط روی فیلم‌های بعد از انقلاب تمرکز کنیم.

سیانور (۱۳۹۴)
بهروز شعیبی

* بازیگران: پدرام شریفی، هانیه توسلی

* نوع رابطه: امیر فخرا دانشجوی پلیس قرار است به زودی با دختر مورد علاقه‌اش ازدواج کند. دختر بدون اطلاع او جذب تیم مجاهدین خلق (منافقین) شده و علیه سیستم مبارزه می‌کند. او یک روز امیر را ترک می‌کند و سراغ زندگی خودش می‌رود. بعد از سال‌ها زمانی که تیر می‌خورد، مجددا به خانه امیر بر‌می‌گردد. امیر حالا در دستگاه ساواک فعالیت می‌کند و پرونده گروهی که هما با آنها همکاری داشته زیر دستش است. هما از او می‌خواهد که پناهش دهد و این عشق دوباره سر باز می‌کند.

* فرجام رابطه: ساواک به صورت پنهانی رفت و آمدهای فخرا را زیر نظر می‌گیرد و متوجه حضور هما در خانه او می‌شود و یک روز بالاخره آنها را غافلگیر می‌کند. هما خودش را با سیانور می‌کشد و امیر از کار برکنار می‌شود.

* عاقبت فیلم: برخلاف انتظارها، فیلم در جشنواره فجر توسط داوران دیده نشد و جایزه‌ای نگرفت و این روزها در اکران سینماهاست.

به رنگ ارغوان (۱۳۸۳)
ابراهیم حاتمی کیا

* بازیگران: حمید فرخ نژاد، خزر معصومی

* نوع رابطه: هوشنگ ستاری، یک مامور اطلاعات است که برای انجام ماموریتی ویژه راهی شمال می‌شود. او باید دختری به اسم «ارغوان» را که پدر و مادرش جزء گروه‌های مخالف نظام هستند، زیر نظر بگیرد تا بتواند از طریق او رد خانواده‌اش را بزند. هوشنگ با لباس دانشجو وارد دانشگاه ارغوان می‌شود و با او طرح دوستی می‌ریزد اما کم کم به او علاقه مند می‌شود و از اینجا به بعد است که بین وظیفه و عشق مردد می‌ماند.

* فرجام رابطه: ماموران اطلاعات متوجه علاقه میان او و ارغوان می‌شوند و درست یک شب مانده به عملیات دستگیری پدر ارغوان، او را از ماموریت عزل می‌کنند. ارغوان از او می‌خواهد که پدرش را نجات دهد اما کاری از او بر‌نمی‌آید.

* عاقبت فیلم: فیلم سال ۸۳ ساخته شد اما به دستور وزارت اطلاعات توقیف شد تا این که نهایتا سال ۸۸ رفع توقیف شد و در جشنواره همان سال کلی جایزه گرفت و نوروز ۸۹ روی پرده رفت اما فروش خوبی نداشت.

شام آخر (۱۳۸۰)
فریدون جیرانی

* بازیگران: کتایون ریاحی، محمدرضا گلزار، هانیه توسلی

* نوع رابطه: مهین مشرقی استاد معماری دانشگاه است و از قضا دخترش هم سر کلاس‌های خودش می‌نشیند. دختر مهین با پسری به اسم مانی در ارتباط است و قرار است به زودی با هم ازدواج کنند. در یک سفر دانشجویی مانی به مادر نامزدش که سال‌ها از خودش بزرگ‌تر است علاقه‌مند می‌شود و عشقش را به او ابراز می‌کند.

* فرجام رابطه: مهین از این عشق استقبال می‌کند و بدون در نظر گرفتن احساسات دخترش با نامزد او ازدواج می‌کند. درست شب عروسی، دختر به خانه آنها می‌رود و هر دو را با تفنگ می‌کشد.

* عاقبت فیلم: فیلم اولین بار در جشنواره بیستم روی پرده رفت و برخی رسانه‌ها و جریان‌های سیاسی نسبت به آن واکنش نشان دادند اما با وجود این اعتراضات به اکران درآمد و فروش راضی کننده‌ای هم داشت.

خواب سفید (۱۳۸۰)
حمید جبلی

* بازیگران: حمید جبلی، الیزابت امینی

* نوع رابطه: رضا شاگرد مغازه لوازم خیاطی فروشی، به مانکنی که توی ویترین است، علاقه دارد. او هر روز صبح او را تمیز می‌کند و با او حرف می‌زند. برایش شعر می‌خواند و برای این که کسی چشمش به او نیفتد، مدام رویش را می پوشاند. حتی برایش زیورآلات می‌خرد.

* فرجام رابطه: یک روز وقتی رضا به مغازه می‌رسد، می‌بیند که مانکن نیست. او در عشقش شکست می‌خورد و برای پیدا کردن جایگزین به زن دیگری از طبقه اجتماعی بالا علاقه‌مند می‌شود اما آخر سر می‌فهمد او هم متاهل است و …

* عاقبت فیلم: فیلم سال ۸۰ اکران شد اما منتقدان به آن روی خوش نشان ندادند. بعد از آن، حمید جبلی هیچ وقت سراغ فیلمسازی نرفت.

چشم‌هایش (۱۳۷۸)
فرامرز قریبیان

* بازیگران: فرامرز قریبیان، سحر جعفری جوزانی

* نوع رابطه: مردی میانسال بعد از سال‌ها از زندان آزاد می‌شود و برای این که خبر سلامت هم سلولی‌اش را به خانواده او بدهد در خانه آنها می‌رود؛ دختر بیست ساله‌اش را می‌بیند و به او علاقه مند می‌شود. او با این عشق سر می‌کند اما خجالت می‌کشد آن را به زبان بیاورد.

* فرجام رابطه: مرد به خاطر این که سن و سال پدر دختر را دارد و نمی‌تواند به هم سلولی‌اش خیانت کند. هیچ وقت این عشق را به زبان نمی‌آورد. نهایتا با نزول خواری که هم سلولی‌اش را به زندان انداخته درگیر می‌شود و در میدان زورخانه به قتل می‌رسد.

* عاقبت فیلم: فیلم در جشنواره هجدهم رونمایی شد اما مورد توجه هیات داوران قرار نگرفت و بعد از آن هم روی پرده رفت.

ساحره (۱۳۷۶)
داوود میرباقری

* بازیگران: ویشکا آسایش، محسن شاه ابراهیمی

* نوع رابطه: بهرام از زمان تحصیلش در خارج از کشور، مانکنی کنترلی می‌خرد و رفته رفته به او علاقه مند می‌شود و او را در اتاقی مخفی نگه می‌دارد و هر شب ساعت‌ها با او گپ می‌زند. بعد از ازدواج هم دست از این عشق نمی‌کشد و به زنش اخطار می‌دهد که حق ندارد به این اتاق نزدیک شود و …

* فرجام رابطه: زن بالاخره راز مانکن را می‌فهمد. خودش را به او شبیه می‌کند و یک شب در کنار مانکن برای بهرام نمایش می‌دهد. بهرام نمی‌تواند آنها را از هم تشخیص دهد، عصبی می‌شود و عروسک را نابود می‌کند…

* عاقبت فیلم: نخستین نمایش فیلم در جشنواره شانزدهم بود. فیلم آن طور که باید نظرها را جلب نکرد و در اکران هم نتوانست گیشه موفقی داشته باشد.

دیدار (۱۳۷۳)
محمدرضا هنرمند

* بازیگران: مهران مدیری، مینا لاکانی

* نوع رابطه: ژانت دختری مسیحی است که در بازار گل، دزدی دوربینش را می‌زند. امیر این ماجرا را می‌بیند و دنبال دزد می‌رود و دوربین را به او بر‌می‌گرداند. ژانت از امیر عکس می‌گیرد و قرار می‌شود امیر برای گرفتن عکس‌ها با او قرار بگذارد. در این رفت و آمدها امیر به ژانت علاقه مند می‌شود اما امیر مسلمان است و ژانت مسیحی.

* فرجام رابطه: بالاخره بعد از مخالفت‌های زیاد، ژانت مسلمان می‌شود و می‌پذیرد که با امیر ازدواج کند. بعد از ازدواج، امیر به جبهه می‌ر‌ود و همانجا شهید می‌شود.

* عاقبت فیلم: فیلم پس از یک اکران در جشنواره سیزدهم به دستور معاونت وقت سینمایی به محاق توقیف رفت و دیگر رنگ پرده ندید. بعد از انتخابات ۷۶ و روی کار آمدن سیف‌الله داد، او دستور رفع توقیف فیلم را صادر کرد و «دیدار» بعد از سه سال به نمایش عمومی درآمد و اتفاقا فروش خوبی هم داشت.

روسری آبی (۱۳۷۳)
رخشان بنی اعتماد

* بازیگران: عزت الله انتظامی، فاطمه معتمد آریا

* نوع رابطه: رسول رحمانی مردی میانسال و ثروتمند است که مزرعه گوجه فرنگی دارد. او سال‌ها قبل همسرش را از دست داده و تنها زندگی می‌کند. نوبر کردانی دختر جوان و فقیری است که برای در آوردن خرج زندگی مجبور است کار کند. رسول ابتدا از روی ترحم او را سر کار می‌برد اما کم کم به او علاقه مند می‌شود.

* فرجام رابطه: با وجود مخالفت شدید فرزندان، رسول رحمانی با نوبر ازدواج می‌کندو مقابل همه می‌ایستد.

* عاقبت فیلم: فیلم در جشنواره فجر بسیار مورد توجه قرار گرفت و چند جایزه هم برد. در اکران هم از آن استقبال خوبی شد.

هفته‌نامه همشهری جوان