رشت رویایی، مجتبا پورمحسن- همین‌جا بیخ گوش ما در خیابان دیلمان رشت، زنی خوش مشرب و محترم یک کارگاه سفالگری برپا کرده است. نادره حکیم‌الهی، هنرمند سنگ‌تراش، مادر ترانه علیدوستی، بازیگر محبوب سینمای ایران است، اما برای خودش وجهه هنری مستقلی دارد. او پس از سال‌ها سنگتراشی در تهران به گیلان آمده و در اینجا ساکن شده است. کارگاه سفالگری خانم حکیم‌الهی یک اتفاق فرهنگی است که با حمایت دفتر بازآفرینی برگزار شده است. با او درباره این کارگاه گفت و گو کردم.
خانم حکیم‌الهی از چه زمانی به رشت آمدید؟
از بهمن سال ۹۳ در گیلان هستم.
چطور شد تصمیم گرفتید به گیلان بیایید؟
من در رشته سنگتراشی فعالیت می‌کنم و به دلیل مشکلاتی که از نظر سروصدا و فضای کاری برای کارگاه سنگتراشی خود در تهران داشتم به گیلان آمدم. من در باغ زیبایی در شمال تهران مشغول به کار بودم ولی به دلیل مشکلاتی که برای مالک زمین پیش آمد، تصمیم گرفتم کارگاه خود را به زمینی که در شمال داشتم منتقل کنم.
ابتدا فکر می‌کردم رفت و آمد برایم راحت باشد، ولی بعداً متوجه شدم که سخت است و از طرفی یک هنرمند در جایی زندگی می‌کند که کارگاهش آنجاست. بعد از انتقال کارگاه به گیلان و سکونت در اینجا تصمیم گرفتم به جای ماندن در یک ده کوچک، فعال‌تر باشم. وقتی متوجه شدم هیچ‌کدام از کارگاه‌های هنر تجسمی رشت بر پایه حجم نیست، تصمیم گرفتم چنین آموزشگاهی را در رشت تاسیس کنم و آنچه را که بلدم به هنرجویان یاد بدهم. قرار است نگارخانه‌ای را هم به این آموزشگاه اضافه کنیم تا مجموعه‌ای باشد که هم شامل آموزش باشد و هم فضایی قابل رقابت با گالری تهران و شهر رشت. همچنین یک پل ارتباطی بین هنرمندان تهران و گیلان مخصوصاً رشت باشد. سه ماه است که فعالیت خودمان را آغاز کردیم و خواستم که شروع کارمان با یک کار خیر و یک ورک شاپ آغاز شود و در آمد حاصل از فروش به پرورشگاه پسرانه مژدهی تقدیم کنیم. فرصتی دست داد تا با شهردار ملاقات داشته باشم و در رابطه با این طرح با او صحبت کردم و ایشان استقبال کردند و من را به دفتر بازآفرینی معرفی کردند و تیم بازآفرینی در این زمینه خیلی با من همکاری داشتند.
تیم بازآفرینی امکانات خوبی در اختیار ما گذاشتند و ما تصمیم گرفتیم که این کار خیریه به جای یک جلسه در چهار جلسه برگزار شود و امروز سومین جلسه است که با استقبال خوبی همراه بوده است شاید هم به این دلیل باشد که تاکنون در رشت چنین ورک‌شاپی برگزار نشده است.
در این زمان که بچه‌ها در حال کار هستند به آنها آموزش هم می‌دهید؟
خیر، چون بچه‌ها همه در یک سطح قرار ندارند و نمی‌توان این جلسات در حال حاضر با آموزش همراه باشد. ما کلاس‌های آموزشی نقاشی، عکاسی داریم ولی مبنای کارما بیشتر حجم و نقش برجسته و سفال است.
آیا ماحصل این چهارجلسه به پرورشگاه مربوط می‌رسد؟
بله، من قرار بود برای هرجلسه یک کار داشته باشم، ولی به دلیل اینکه می‌خواستم به بچه‌ها کمک کنم نتوانستم و یک کار از مجموعه فرشته‌های زمینی را گذاشتم که در سال ۸۳ کارکردم و در گالری گلستان خانه هنرمندان نمایش داده شد. فرشته‌های زمینی دوازده فرشته هستند که فرشته اول، فرشته مرگ است و فرشته دیگر، فرشته تولد. اینها سیکلی را تکمیل می‌کنند و دوازده فرشته در این سیکل قرار دارند. مضمون این مجموعه این بود که فرشته‌های زمینی فرشته‌هایی هستند که در زمین در اطراف ما می‌چرخند و خیلی وقت‌ها آنها را نمی‌بینیم. در این فرشته‌ها جنس مرد هم وجود دارد. من یکی از فرشته‌های زمینی را که حدود چهل سانت است برای این ورک شاپ ارائه دادم و از بازآفرینی خواستیم که هزینه بیشتری در اختیار ما قرار بدهند تا بتوانیم این کارها را در کوره قرار بدهیم. اول تیر ماه جشن اکرام است و ما این کارها را در مجموعه خاتم‌الانبیا ارائه خواهیم داد و از همه دعوت خواهیم کرد که در نمایشگاه حضور یابند و کارها به صورت مزایده به فروش خواهیم گذاشت و درآمد حاصل را به طور کامل به پرورشگاه خیریه خواهیم داد.
چند سال است که کار سنگتراشی را انجام می‌دهید؟
از سال ۷۸ کار سنگتراشی را انجام می‌دهم و معلم نداشته‌ام. خودم کارکرده‌ام و حدود ۲۵ تا ۳۰ کار سنگ در حال حاضر دارم. خیلی دوست دارم یکی یا دو تا از این کارها را برای شهر شما اجرا کنم. کار سنگ از فایبرگلاس گران‌تر است، برای میادین و فضاهای شهری مثل رشت که رطوبت بالاست، کار با فایبرگلاس اشتباه است، ولی می‌توان با سنگ یا برنز کار ماندگاری داشته باشیم. برای در و دیوارهای رشت نقاشی را پیشنهاد نمی‌کنم، چون با رطوبت بالا از بین می‌رود و بهتر است که از کاشی‌کاری به جای نقاشی استفاده شود. ممکن است هزینه‌اش بیشتر شود ولی با هر باران همان طراوت و تازگی اولیه را دارد، ولی رنگ کدرتر می‌شود.
به شکل حرفه‌ای کار سنگ را انجام می‌دهید؟
بله. کار خود من آرتیستیک است و با برگزاری نمایشگاه، مخاطب خاص خودم را دارم. ۹۹ درصد کارهایم را سعی کردم به گونه‌ای کارکنم که بتوانم آن را به اجرای شهری تبدیل کنم. کارهای سنگ من تا یک متر بوده است و وقتی در تکنیک مهارت داشته بحث کوچک بودن و بزرگ بودن کار مطرح نخواهد بود.
این سؤال شما من را یاد یکی از همکاران مرد انداخت. آن موقع ابتدای کار من بود، او در حال کار بر روی یک کار یک متر در سه متر بود. به او گفتم دوست دارم روزی یک نقش برجسته در ابعاد سه متر در سه متر کارکنم. گفت اصلاً کار تو نیست. گفتم چرا؟
گفت زور تو نمی‌رسد؟ گفتم مگر تو به تنهایی این کار را جابه‌جا می‌کنی؟ زور من و تو بیست کیلو با هم فرق دارد، یک سنگ سیصد کیلویی را هیچ‌کدام نمی‌توانیم جابه‌جا کنیم و هر دوی ما نیاز به دستیار خواهیم داشت.
کلاً کار سنگ نیاز به صبر دارد، نه زور. در غیر این‌صورت نمی‌توانستم این کار را انجام دهم. در اجرای کارهای بزرگ برای المان شهری باید امکانات وجود داشته باشد.
برای خشک کردن سفال در رشت مشکلی به وجود نمی‌آید؟
ما سعی می‌کنیم خود را با شرایط تطبیق دهیم و شرایط خشک کردن سفال به مکانی که در آن قرار می‌گیرد بستگی داد. مثلاً روش خشک کردن سفال در تهران با رشت متفاوت است.
برای افتتاح این کارگاه در رشت چه چشم‌اندازی دارید؟
بسیار امیدوارم که این کارگاه در رشت پا بگیرد زیرا بچه‌های رشت به هنر علاقه زیادی دارند و گویا به‌جز نقاشی هنر دیگری نبوده و همه نقاش هستند و به کلاس نقاشی رفته‌اند. البته به برگزاری کلاس‌های نقاشی در رشت بسیار امیدوارم.
من کلاس‌های خودم را بر دو مبنای تکنیک و پروژه برگزار خواهم کرد. بچه‌هایی که نقاشی کرده‌اند و مهارت دارند در بخش پروژه با ما همکاری می‌کند تا بتوانند دید هنری و تجربه خود را افزایش دهند.
شما کارهای‌تان را به حراجی‌ها هم برده‌اید؟
خیر، من بیشتر دوست دارم در کارگاه هم مشغول به کار باشم تا بخواهم کارم را ارائه بدهم.
نظرات
اولین دیدگاه این مطلب را ثبت کنید